Kabızlık diğer adıyla konstipasyon, her şeyden önce bir hastalık değil, kişiden kişiye değişen ve farklı şekillerde yorumlanan sübjektif bir semptomdur. Genel olarak haftada iki veya daha az sayıda dışkılama alışkanlığı kabızlık olarak tarif edilmekle birlikte, yalnız başına sayı yeterli bir kriter değildir.
KABIZLIK NEDENLERİ :
• Liften yoksun yanlış beslenme alışkanlıkları
• Düşük kalorili diyetler
• Fazla karbonhidrat tüketimi
• Düşük sıvı alımı
• Yetersiz hareket
• STRES
• Müshillerin ya da laksatiflerin uzun süreli kullanımı
• Yüksek dozda olan ağrı kesiciler
• Antidepresanlar
• Demir hapları
• Çeşitli yeme bozuklukları
• Bağırsak sendromu
• Sindirim sistemindeki sinir ve kaslardaki sorunlar
• Süt ürünlerinin aşırı tüketimi
• Uzun süre oturarak çalışma
• Menstrüasyon (adet döngüsü)
TEDAVİSİ İÇİN NE YAPABİLİRİM?
Kabızlık, kendi kendine de çözülen bir durumdur. Şöyle ki;
– Lifli gıdalar ile beslenmek, lifli gıdalara örnek verecek olursak, tam buğday unundan yapılmış ürünler (tam tahıllı ekmek, tam buğday makarna…), rafine edilmemiş tahıllar, yulaf, keten tohumu, elma, portakal, armut, incir, kuru erik, kuru kayısı gibi yaş ve kuru meyveler, nohut, mercimek gibi kurubaklagiller, kuru yemişler ve yağlı tohumlar, bezelye, şalgam, pancar, lahana, karnabahar, Brüksel lahanası, yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, yeşil fasulye, salatalık, soğan, kereviz, domates, biber gibi sebzelerin lif içeriği oldukça yüksektir. Beslenmenizde bu besinlere yer vermelisiniz.
– Beslenmenize balık ve beyaz et eklemeli, özellikle zeytin ve zeytinyağı ile birlikte kekik tüketmeye de özen göstermelisiniz.
– STRES, stressiz bir şekilde ya da kesinti olmadan tuvalet yapabilecek kadar tuvalete zaman ayırmak da yardımcı olabilir. Tuvalet yapma dürtüsü geldiğinde bu göz ardı edilmemeli, hemen tuvalete gidilmelidir.
– Haftada en az 4-5 kez egzersiz yapmalısınız kısacası vücudunuzu hareket ettirmelisiniz.
– Güne ılık su ile başlamalısınız, uyandığınızda boş mideye giden su sindirim sisteminizin çalışmasına yardımcı olacaktır.
– Günde en az 2-2.5lt su tüketmelisiniz.
– Beyaz ekmek yerine kepekli veya tam buğday ekmeği tercih etmelisiniz.
Peki neden bu besinler?
Neden elma?
Elma içerisinde yer alan lif maddesi pektin formunda yer alır. Pektin, bağırsaklarda yer alan bakteriler tarafından fermante edilir ve kısa zincirli yağ asitlerine dönüştürülür. Kısa zincirli yağ asitleri bağırsak lümenine su geçişini sağlayarak dışkının yumuşamasına ve sindirim kanalından geçiş zamanının kısalmasına katkı sağlayabilir.
Neden incir?
İncirin yapısında bulunan fikain enzimi kivinin yapısında yer alan enzim ile benzer özellikler gösterir
Neden kivi ?
Kivinin sindirim sistemindeki olumlu katkılarında içerdiği astinidain adlı bir enzimin de rol aldığı düşünülmektedir.
Neden enginar?
Enginar, içerdiği inülin maddesi nedeniyle sindirim kanalındaki yararlı bakterilerin beslenmesini sağlar bu sebeple sindirime yardımcı olur.
Kabızlığı Nasıl Önlerim?
Bol miktarda lifle dengeli bir diyet kabızlığı önlemek için etkili bir yöntemdir. Lifli besinler için en iyi kaynaklar meyveler, sebzeler, baklagiller, tam tahıllı ekmek ve başta kepek olmak üzere diğer tahıllardır.
Günde bir buçuk ile iki litre arasında su ve benzeri sıvı tüketimi de kabızlığı önler. Kafeinden kaçınmak vücutta susuzluğu önlemek için önemli bir adımdır. Süt ürünleri bazı bireylerde kabızlığa neden olabilir. Günde en az otuz dakika aktif hareketlerde bulunmak ve egzersiz yapmak önemlidir.
Diyetisyen Hazal Doğan