Şeker beyindeki ödül sistemini tetikleyen bir besindir. Şekerin vücuda etkilerini konu alan birçok araştırma vardır.
Şeker tüketmek, beyindeki mezokortikolimbik sistemi yani ödül sisteminin önemli bir parçasını aktif hale getirir. Şeker tüketince vücut dopamin salgılamaya başlar. Dopamin bilindiği üzere bir nörotransmitter maddedir. Dopamine sinyal gönderici de diyebiliriz.
Dopamin bireyin kendini daha mutlu hissetmesini sağlar. Tükettiğiniz besinlerden sonra vücutta gerçekleşen bir olaydan sonra kendinizi daha mutlu hissedersiniz. Fakat dopamin salgılanması ne kadar çok sıklaşırsa beyin bu duruma alışmaya başlar ve daha az dopamin salgılar. Bu durum kişinin eskisi kadar mutlu olmamasını sebep olur.
Örnek verecek olursak bir paket çikolata yenildiğinde çok mutlu olan birey, düzenli olarak bir paket çikolata tüketirse bir süre sonra tükettiği çikolata onu eskisi kadar mutlu etmeyecektir. Uzun süre arka arkaya şeker tüketmek, baş ağrısı, hormon dengesizliği, yağ miktarında önemli artış ve kilo alımına sebep olabilir.
Uzun süreli şeker tüketimi ile birlikte vücutta salgılanan dopamin hormonu doğru orantı ile artacaktır. Fakat uzun süreli dopamin salınımı, tokluk sinyali için gerekli olan asetilkolin hormonunun geç salgılanmasına sebep olur.
Aşırı şeker tüketimi kan şekerinin yükselmesine de sebep olur. Aşırı uzun süreli insülin salgılanması ‘’ reaktif hipoglisemi ’’ ataklarına yani sık sık yaşanan TATLI KRİZLERİNE yol açabilir. İnsülin fazlalılığı ise bir süre sonra insülin direncini ortaya çıkarabilir.
Şeker kilo aldırır mı?
Şeker yemek kilo aldırır mı? sorusunun cevabı nettir. Yakılamayan şeker miktarı yağa dönüşür. Ve dolayısıyla kilo aldırır.
Peki ne yapmalıyız?
• Günlük şeker alım seviyenizi en aza indirmelisiniz. Paketli gıdalar, şekerli çay/kahve, tatlılardan olabildiğince uzak durmalısınız. Günlük şeker alım seviyeniz, gün içerisinde aldığınız kalorinin %7-10’unu geçmemeli.
NOT : Ülkemizde şeker tüketimi en fazla çay ile gerçekleşiyor. 1 küp şeker yaklaşık 20 kaloridir. Günde tek şekerli 5 bardak çay içen birey, bir günde 100 kaloriyi sadece çaydan alıyor! Ayda 3000 kalori yılda ise 36BİN KALORİye denk geliyor.. 36bin kalori ise 1 yılda +5 kg diyebiliriz…
• ETİKET OKUYUN! Ürün etiketlerinde mısır şurubu, yüksek fruktozlu şurup, meyve konsantresi, ham şeker olguları o ürünün ilave şeker içerdiğini gösterir.
• Şekerli tatlı tüketiminde porsiyon kontrolü sağlanmalı
• Günlük şeker tüketimi, gün içerisinde alınan kalorinin %10’unu geçmemelidir.
• Etiketinde ‘’ ilave şeker içermez ‘’ yazısı içeren ürünler tercih edilmeli.
• Paketli ürün tüketilecekse etiketindeki porsiyonun içerdiği şekere dikkat edilmelidir.
• Tatlandırıcı eklenmiş ürünlerden, içeceklerden uzak durulmalıdır.
• HAREKET EDİN! Yapılan birçok bilimsel araştırma sonuçlarına göre; şekeri çok tüketen insanların daha az hareket etme eğilimi olduğu gözlemlenmiştir.
Dyt. Hazal Doğan
